بسمه تعالی
دریچه
بدون تردید امروزه میزانِ پوشیدگی زنان نه تنها در کشور ایران بلکه در تمام دنیا مورد بحث و چالش جدّی است. موضوع آنقدر داغ است که همه روزه در اخبار، گزارشاتی از تنش‌های اجتماعی مرتبط مانند درگیری‌های فیزیکی، جنایت و مرافعه به دادگاه، تظاهرات خیابانی و اغتشاش در کشورهای مختلف به چشم می‌خورد. امّا این چالش‌ها واقعاً از کجا شروع شده است؟
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که عموم تمدّن‌های مهم بشری و ادیان مختلف همواره بر پوشش مناسب و حداکثری زنان تأکید داشتند و آثار هنری اعم از نقاشی‌ها و مجسمه‌های سنگی تاریخی به جا مانده از تمدن‌ها، کتب مقدس و جوامع سنّتی که هنوز سبک زندگی‌شان مانند گذشته است، گواه خوبی بر این ادعا هستند. امّا پس از این دوران طولانی تاریخی، با ظهور تمدن نوین غربی با ویژگی‌های خاصّ خودش، در قرون اخیر به مرور نه تنها لزوم رعایت حجاب مورد تردید واقع شد بلکه با ظهور جنبش‌های فمینیستی برخی ادعا کردند با برداشتن حریم بین زن و مرد می‌توانند زنان را به آزادی رسانده و از ظلم تاریخی برهانند. لذا در قرن بیستم و به ویژه پس از دهه‌ی ۱۹۶۰ و با پدید آمدن موج دوم فمینیست، گسترش فرهنگ برهنگی و بی‌بندوباری در روابط بین زن و مرد بسیار سرعت گرفت و هنجارهای اجتماعی در این زمینه یکی پس از دیگری شکسته شد.
البته این ساده‌انگاری است که گمان شود نوشتن چند کتاب و برگزاری تظاهرات توسط فمینیست‌ها موجب شده بشر از سبک زندگی خودش که هزاران سال به آن خوگرفته بود دست بردارد. بلکه پرواضح است که سبک زندگی مردم دنیا و به ویژه غرب بسیار متأثر از غول‌های رسانه‌ای و صاحبان آن یعنی اصحاب قدرت و ثروت است و چنانچه آن‌ها از فمینیست‌ها حمایت نمی‌کردند هیچگاه چنین سبک جدید زندگی حداقل به این زودی‌ها پدید نمی‌آمد. امّا سؤال مهم این است که آیا حاکمان دنیا به جهت دلسوزی برای زنان، از برهنگی و بی‌بندباروی حمایت کردند یا غرض دیگری از این حمایت داشتند؟ فصل اوّل این کتاب سعی کرده به این سؤال و مباحث مرتبط با آن بپردازد.
به هر ترتیب سرریز نگاه غرب به مسأله‌ی پوشش زنان و روابط آزاد بین زن و مرد، خیلی زود به کشورهای اسلامی از جمله ایران نیز رسید. البته در این کشورها نیز حاکمان پشت اندیشه‌های موافق برهنگی و بی‌بندباری را گرفته و سبک زندگی جدیدی را برای مردم رقم زدند. در ایران ابتدا رضاخان با زورِ سرنیزه کشف حجاب را دنبال کرد و پس از وی محمدرضا با ژست یک شخص جنتلمن، در پس پرده سیاست‌های «از فرق سر تا نوک پا غربی شدن» را پیاده نمود.
امّا با ظهور انقلاب اسلامی در ایران که رهبران و شعارهای اساسی آن ماهیتی دینی داشتند، جهت جریان در این کشور عوض شد. امام خمینی۷ اندکی پیش از پیروزی انقلاب، در پاریس در پاسخ به خبرنگار فرانسوی که در مورد حجاب سؤال پرسیده بود گفت: «حجاب به معناى متداول ميان ما، كه اسمش حجاب اسلامى است، با آزادى مخالفتى ندارد؛ اسلام با آنچه خلاف عفت است مخالفت دارد... زنان شجاع ما ديگر از بلاهايى كه غرب به عنوان تمدن به سرشان آورده است به ستوه آمدهاند و به اسلام پناهنده شدهاند.» که به خوبی نشان می‌داد این انقلاب با فرهنگ برهنگی و بی‌بندوباری که در غرب وجود دارد مخالفت جدّی دارد و البته به دنبال سلب آزادی‌های غیر منافی با عفت زنان نیست. لذا زنان از طرفی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی نقش اساسی داشتند به طوری‌که حضور انبوه آن‌ها در تظاهرات علیه رژیم پهلوی اندیشمندان را دچار تحیّر کرده بود. از طرف دیگر پس از انقلاب اسلامی، تعداد زیادی از زنان توانستند ضمن حفظ حجاب و عفّت خود به قلّه‌های علمی، معنوی، ورزشی و غیره دست پیدا کنند و به صورت عینی به زنان جهان اثبات کنند حجاب و عفاف مانع پیشرفت زن نیست. فصل دوّم و سوّم، عهده‌دار پرداختن به این‌طور بحث‌هاست که ناظر به کشور ایران و انقلاب اسلامی است.
با همه‌ی هجمه‌ها و تبلیغاتی که در یکی-دو قرن اخیر علیه حجاب انجام شده است، امروزه زنان زیادی در دنیا و به ویژه در کشورهای اسلامی هنوز باحجاب هستند. امّا متأسفانه بسیاری از آن‌ها از فلسفه‌ی حجاب و حریم بین زن و مرد آگاهی چندانی ندارند و تنها به دلایل تعبدی یا فرهنگی که البته همخوان با فطرت آن‌هاست، حجاب را پذیرفته‌اند. چنین ایمانی به حجاب، هرچند ارزشمند است ولی از آنجایی‌که آگاهانه نیست از استحکام کافی برخوردار نمی‌باشد. ایمانی که آگاهانه نباشد، هر لحظه ممکن است با نفوذ شبهات و وسوسه‌های فکری دچار تزلزل شده و فروبریزد. بنابراین بر زنان مسلمان به ویژه در دوران امروز، لازم است که با فلسفه‌ی حجاب آشنایی عمیق پیدا کنند. علاوه بر اصل حجاب، از دیگر موضوعاتی که امروزه خیلی مورد مناقشه قرار گرفته، «الزام حجاب در جامعه» یا همان «حجاب اجباری» است. بنابراین در فصل چهارم سعی شده ضمن پرداختن به فلسفه‌ی اصل حجاب، در بخشی مجزّی به مسأله‌ی حجاب اجباری در جامعه نیز پرداخته شود.
در فصل پنجم، به موضوع چادر به عنوان نوعی از حجاب توجه شده و سپس اختلاط بین زن و مرد و حریم جنسی بین آن‌ها مورد گفتگو قرار گرفته است.
از آنجایی‌که بسیاری از افراد مسلمان و حتّی غیر مسلمانِ دغدغه‌مند در عرصه‌ی دعوت زنان به حجاب و پرهیز از بی‌بندوباری در روابط، به دنبال مبارزه با فرهنگ نوین غربی و سیاست‌های حاکم بر دنیا هستند، فصل ششم به این موضوع پرداخته است. چنانچه کسی در این مبارزه بخواهد احساسی عمل کرده و بی‌گدار به آب بزند، ممکن است اقدامش نه تنها با شکست مواجه شود، بلکه اوضاع را خراب‌تر کند. لذا در این فصل سعی شده به دغدغه‌مندان این عرصه نقشه‌ای جامع و کاربردی ارائه شود تا با در دست داشتن آن بتوانند بهتر و زودتر به سرمنزل مقصود برسند.
هدف اصلی این کتاب گفتگو در مورد فلسفه‌ی حکم حجاب است نه احکام آن امّا طبیعتاً مخاطب پس از آشنایی با فلسفه‌ی حجاب نسبت به آشنایی با احکام آن نیز احساس نیاز می‌کند. لذا در پایان کتاب به عنوان بحثی ضمیمه‌ای به امّهات مباحث مربوط به احکام حجاب نیز پرداخته شده است.
متن اصلی کتاب کاملاً برگرفته از بیانات حضرت آیت الله خامنه‌ایK می‌باشد. ایشان مجتهد و اسلام‌شناسی برجسته هستند که بیش از نیم قرن نسبت به مسائل مختلف بانوان در دوران معاصر دغدغه‌ی جدی داشته و مطالعات و تأمّلات گسترده‌ای در این زمینه کردند. ضمن اینکه معظّم‌له، به واسطه‌ی مطالعات و ارتباطات گسترده با کشورهای مختلف دنیا و به ویژه غرب تسلط زیادی روی موضوعاتی دارند که ریشه‌ی آن در غرب است. همه‌ی این‌ها موجب می‌شود متن اصلی کتاب از اتقان و ژرفای خوبی برخودار باشد و مخاطبین بتوانند موضوعات آن را عمق‌یابی کرده و حتّی از آن به عنوان متن درسی یا مباحثاتی استفاده کنند.
برخی از مطالبی که در متن اصلی کتاب مطرح شده طبیعتاً مخاطبین را علاقه‌مند می‌سازد در مورد آن بیشتر بدانند. لذا در لابلای متن اصلی سعی شده به فراخور بحث نکاتی تکمیلی ارائه شود. از آنجایی‌که مسأله‌ی حجاب در دوران امروز ارتباطی تنگاتنگ با تمدن نوین غرب دارد، بسیاری از این نکات ناظر به غرب و به ویژه آمریکا به عنوان مهد آزادی و بی‌بندوباری است. لازم به ذکر است که برخی از این ضمیمه‌های لابلای متن‌ها، چند رسانه‌ای بوده و برای دسترسی به آن کافی است کیوآرکد قرار داده شده را اسکن کنید.
بحث‌های کتاب در شانزده بخش و شش فصل و به صورت گفتگومحور سازماندهی شده است. پیشنهاد می‌شود، کتاب به طور داستان‌وار مورد مطالعه قرار نگیرد و مخاطبین محترم، هر بخش را با فاصله‌ی زمانی از بخش‌های دیگر مطالعه نمایند و حتماً قبل از مطالعه‌ی هر قسمت در ذهن خود به سؤالات مطرح شده در ابتدای آن پاسخ دهند.
امید است کتاب تهیه شده مورد استفاده‌ی زنان دنیا و به ویژه زنان مسلمان قرار گیرد. در همین زمینه، به فضل خدا به دنبال این هستیم کتاب را به زبان‌های مختلف ترجمه نموده و در کشورهای گوناگون توزیع کنیم لذا چنانچه علاقه داشتید در ثواب این کار شریک شده و ما را در این مسیر یاری نمایید حتماً به شماره ۰۹۱۹۷۴۷۷۷۱۰ در پیام‌رسان‌های مختلف پیام دهید. البته باب این پژوهش هنوز باز است و موجب افتخار است که با پیشنهادات خودتان ما را در تکمیل آن یاری نمایید.
ربنا تقبّل منّا انّک انت السمیع العلیم
۱۱مرداد ۱۴۰۲
۱۵ محرم الحرام ۱۴۴۵
